اسانس لیمو خوراکی حاوی مقدار زیادی اسید سیتریک است. اسانس لیمو که از پوست آن استحصال میشود که دارای خواص آنتی باکتریال، آنتی سپتیک(ضد عفونی کننده) و کاهنده فشار خون است. مواد مؤثر لیمونن و سیترال در لیمو سبب بهبود افسردگی میشود. لیمونن خاصیت گشادکنندگی عروق دارد و از این طریق نیز سبب کاهش فشار خون میشود. لینالول فعالیت آنتیاکسیدانی داشته و از این رو با جلوگیری از تشکیل پلاک در دیواره عروق و در نتیجه از بروز بیماریهای قلبی عروقی و فشار خون جلوگیری مینماید. اسانس لیمو از طریق تغییر سیستمهای دوپامینرژیک و سروتونرژیکی یا همان گیرندههای بنزودیازپینی، سروتونینی، آدرنالینی و دوپامینی فعالیت ضد افسردگی خود را اعمال میکند.
ترکیبات شیمیایی اسانس لیمو:
1. سیترال Citral
با فرمول شیمیایی C۱۰H۱۶O یک ترکیب شیمیایی از گرانیال Geranial و نرال Neral و مایع زرد کمرنگ است. سیترال دارای رایحه ی تند لیموی تازه است.
استخراج و تولید سیترال
سیترال را می توان از Litsea Cubeba به روش تقطیر سرد و یا به طریق استخراج سیال فوق بحرانی استخراج کرد.
تولید آن به روش سنتز:
از واکنش ایزوبوتیلن با فرمالدهید تبدیل به ایزوپرانول با کمک کاتالیزور نقره و بعد واکنش ایزوبوتیلن با پرانول به سیترال دست پیدا خواهیم کرد..
2.لیمونن Limonene
C10H16
لیمونن یک مایع بیرنگ هیدروکربنی ﻓﺮار و ﻃﻌﻢدﻫﻨﺪه از کلاس سیکلوترپن است. به عنوان یک حلال تجدیدپذیر در شویندهها بکار میروند. پوست لیمو بمانند دیگر مرکبات؛ حاوی مقادیر قابل توجهی از این ترکیب است که منجر به بوی آن میگردد. داراي ﻃﯿـﻒگﺴﺘﺮده اي از ویژگی های آنتی باکتریال،آنتی اکسیدانی است. اﯾﻦ ﺗﺮکﯿﺐ ﺑﻪ ﻃﻮر گﺴﺘﺮده اي در صنایع آرایشی،داروﯾـی، ﻋﻄﺮﺳﺎزي وﻣﻮاد غذایی و آﺷﺎﻣﯿﺪنی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار می گیرد.
تولید و سنتز لیمونن:
روش های اسحتصال و استخراج لیمونن به شکل دیاگرام :
ﺣـﺴﺎﺳﯿﺖ ﺑـﺎﻻي اﯾـﻦ ﺗﺮکﯿﺒـﺎت ﺑـﻪ ﺗﺨﺮﯾـﺐ اکﺴﺎیشی، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ از دﺳﺖ رﻓـﺘﻦ ﻃﻌـﻢ آنﻫـﺎ ﺗﺤـﺖ ﺷـﺮاﯾﻂ ذﺧﯿﺮهﺳﺎزي ﻧﺮﻣﺎل می ﺷـﻮد. ﻟﯿﻤﻮﻧﻦ ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ دارا ﺑـﻮدن وﯾژگـیﻫـﺎي آﻧﺘـیاکـﺴﯿﺪانی، از اکﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن اﺳﯿﺪﻫﺎي چرب ﻏﯿﺮاﺷﺒﺎع ﺟﻠﻮگیری کرده و ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﺮ ﻣﺎﻧﺪگاري ﻣﺤﺼﻮل و ﺣﻔـﻆ کﯿﻔﯿـﺖ آن در ﻃـﻮل دوره نگهداری ﻣیگـﺮدد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﯾژگیﻫﺎي ﺿﺪ ﻣیکروبی ﻟﯿﻤـﻮﻧﻦ، اﯾـﻦ ﺗﺮکﯿـﺐ در
ﺟﻠﻮگیری از رﺷﺪ ﺑﺎکتريﻫﺎي ﺑﯿﻤﺎريزا و ﻋﺎﻣﻞ ﻓﺴﺎد ﻧﻘﺶ بسزایی ایفا می کند. وﯾژگیﻫﺎي ﻮﺷﯿﻤﯿﺎیی ﻟﯿﻤﻮﻧﻦ، ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـک ﺗﺮکﯿـﺐ
ﻃﻌﻢدﻫﻨﺪه که کاربرد ﺑﺴﯿﺎر گﺴﺘﺮدهاي در ﺻـﻨﺎﯾﻊ غذایی دارد. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ کـه اﺳﺘﻔﺎده ازروش اﺳﺘﺨﺮاج ﺳﯿﺎل ﻓﻮق ﺑﺤﺮانی ﺑﻪ دﻻیلی همچون ﺣﻼﻟﯿﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﯿﺎل ﻓﻮق ﺑﺤﺮانی ،اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺘﻘﺎل ﺟـﺮم و ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻗﺪرت ﺣﻞ کنندگی اﺳﺘﺨﺮاج دﻟﺨﻮاه و انتخابی ﺗﺮکیبات را ﻓـﺮاﻫﻢ میکند، مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت ﻧـﺸﺎن داده اﺳـﺖ از اﯾـﻦ اﺳﺎﻧﺲ میتوان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان جایگزین آﻧﺘیاکﺴﯿﺪانﻫﺎي مصنوعی اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤـﻮد. ﻟﯿﻤﻮﻧﻦ اﺛﺮ مهارکنندگی ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ عصبی مرکزی دارد از ﻃﺮﯾـﻖ سرکوب ﺳﯿـﺴﺘﻢ عصبی مرکزی ،باعث بروز اﺛﺮات ﺿﺪ اضطرابی و خواب آوری می شود و و ﻋﻼﺋﻢ اﻓﺴﺮدگی را بهبود می بخشد. یکی دیگر از خواص لیمونن محافظت از سیستم گوارش است.
کاربردهای اسانس لیمو در صنایع غذایی :
اسانس خوراکی لیمو به دو شکل پودری و مایع تولید می شود.در تولید محصولاتی چون:
1.کیک و کلوچه
2.انواع دسرها
3.ژله
4.بستنی
5.انواع نوشیدنی ها
به شکل گسترده استفاده می شود.این اسانس دارای مقاومت بالا و عطر و طعم بسیار مطلوبی در طیف طعمهای و رایحه های مختلف تولید می شود.
کاربرد اسانس لیمو در صنایع آرایشی بهداشتی:
اسانس لیمو به دلیل رایحه فوق العاده گیرا و محبوب در شوینده ها ،بو گیرها و محصولات بهداشتی استفاده می شود.